تغییر الگوی شهرنشینی از ساختار شهری تک مرکزی-سلسله مراتبی به ساختارهای منطقه ای شبکه ای-چندمرکزی

نویسندگان

صدیقه لطفی،

استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران مجتبی شهابی شهمیری

کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا

چکیده

در دهه های اخیر بازتاب فضایی تحولات اقتصاد پسافوردیستی، اشکال نوینی از شهرنشینی را به وجود آورده که ناکارآمدی پارادایم سلسله مراتب را آشکار کرده است. بدین ترتیب، با گذار از منطق سازمانی قلمرویی به منطق سازمانی شبکه­ای، صرفه­های مقیاس به صرفه­های بیرونی شبکه­، پیوندهای سلسله­مراتبی و یک سویه به پیوندهای هم­افزا و متقابل بسیاری از مفاهیم سنتی، نه تنها به لحاظ تحلیلی و توصیفی بلکه حتی بیشتر با رویکردی هنجاری، در ماهیت و قالب جدیدی قرار گرفتند که نیازمند چارچوب­بندی و تعریفی دوباره هستند.  هدف این مقاله تبیین گذار از مفاهیم برنامه ریزی مبتنی بر سلسله مراتب به سمت  برنامه ریزی براساس ساختارهای منطقه ای شبکه ای-چند مرکزی است. روش تحقیق براساس رویکردهای توصیفی استوار بوده و با مرور و بازبینی ادبیات انتشار یافته در این حوزه به تحلیل گزاره های مربوطه می پردازد. نتایج بررسی این تحقیق نشان داد که نظریه سلسله مراتبی راهبرد خاصی را ارائه نمی­کند اما نظریات شبکه، چارچوب منسجمی از همکاری­ها را بین شهرها و در مقیاس­های فضایی مختلف پیشنهاد می­دهد که می­تواند به موقعیت رقابتی شهرها و مناطق با توجه به افزایش روز افزون اهمیت آنها در رقابت­های بین­المللی و نقش کلیدی آنها در جذب منابع متحرک منجر شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی اثرات توزیع فضایی مراکز دانشگاهی بر مناطق کلانشهری( مطالعه موردی: ناحیه شمال شرقی تهران)

تغییر در الگوی تحرکات  فضایی یکی از عواملی است که بر سازمان فضایی  مناطق کلانشهری تأثیرگذار است. این الگو تحت تأثیر چگونگی توزیع فعالیت ها-با مقیاس منطقه ای- در سطح مناطق کلانشهری است. به نظر می رسد توزیع فضایی  مراکز دانشگاهی به عنوان یک نوع فعالیت که جریان هائی در سطوح درون منطقه ای و بین منطقه ای و ملی راسبب می شود، می تواند بر سازمان یابی فضایی  مناطق تأثیر گذار باشد. در این پژوهش با تحلیل ...

متن کامل

سنجش ماهیت توسعه چندمرکزی مجموعه شهری رشت

شهرهای تک قطبی و تک مرکزی، با گسترش نامنظم خود بویژه در تقابل با توسعه متوازن و متعادل هستند. تمرکزگرایی باعث معضلاتی همچون توزیع نامتوازن نظام شهری و فعالیتی در ساختار و سازمان فضایی منطقه می‏گردد و به تبع آن چالش‏هایی مانند عدم امکان برنامه‏ریزی دقیق جهات توسعة آتی شهرها، مهاجرت‏های بیش از اندازه به مرکز، آلودگی‏های زیست محیطی، ترافیک و در نهایت کاهش کیفیت زندگی در مقیاس شهری و منطقه‏ای را در...

متن کامل

تحلیل سلسله¬مراتبی آسیب¬پذیری نسبی ساختار سازه¬ای و غیرسازه¬ای در مدیریت بحران بلایای طبیعی شهری (مورد نمونه بیمارستان¬های شهر اصفهان)

یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، موضوع حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم‌ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. برای شناخت مدیریت بحران شهر و آسیب­پذیری مراکز مرتبط با بحران شهر در برابر بلایای طبیعی، بررسی عامل­های اصلی مؤثر در آسیب­پذیری مدیریت...

متن کامل

کاربرد « فرآیند تحلیل سلسله مراتبی» در برنامه ریزی شهری و منطقه ای

فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) روشی است منعطف، قوی و ساده که برای تصمیم گیری در شرایطی که معیارهای تصمیم گیری متضاد انتخاب بین گزینه ها را با مشکل مواجه می سازد، مورد استفاده قرار می گیرد. این روش ارزیابی چند معیاری، ابتدا در سال 1980 به وسیله توماس ال ساعتی پیشنهاد گردید و تاکنون کاربردهای متعددی در علوم مختلف داشته است. در این مقاله، کاربرد مشخصی از این روش در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، یع...

متن کامل

تبیین مفهوم منطقه شهری چندمرکزی از منظر تحلیلی و هنجاری(مطالعه ای مروی)

در سال­های اخیر اصطلاح مناطق شهری چندمرکزی در بین صاحب­نظران و برنامه­ریزان رواج گسترده­ای یافته است. با این وجود هریک از آنها رویکرد و نگاه متفاوتی دارند که کاربرد همزمان آنها بدون تمایزی مشخصی در اسناد سیاسی و مطالعات نظری، ابهاماتی را در درک صحیح این مناطق، کارایی و برنامه­ریزی آنها به وجود می­آورد. این مقاله سعی دارد تا حدودی به وضوح مفهومی و     برنامه­ریزی مناطق شهری چندمرکزی کمک کند. روش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
برنامه ریزی و آمایش فضا

جلد ۲۰، شماره ۳، صفحات ۲۴۱-۲۶۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023